Những bệnh thường gặp ở trẻ vào mùa hè và cách phòng tránh

Trẻ em có sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện do đó thời tiết nóng, ẩm của mùa hè là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus sinh sôi, phát triển gây bệnh cho trẻ nhỏ. Vậy đâu là những bệnh thường gặp ở trẻ vào mùa hè? Để giảm bớt những lo lắng cho ba mẹ bài viết sẽ cung cấp thêm những cách phòng tránh các bệnh mùa hè ở trẻ.

Những bệnh thường gặp ở trẻ vào mùa hè

Mùa hè là thời điểm trẻ em dễ mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp, tiêu hóa, và bệnh ngoài da. Thời tiết nắng nóng cùng với độ ẩm cao trong không khí tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn bùng phát mạnh mẽ, tấn công chủ yếu vào những đối tượng có hệ miễn dịch và sức đề kháng yếu như người già, trẻ em, và phụ nữ mang thai. Đặc biệt, trẻ em dễ mắc bệnh nhất do hệ miễn dịch của các em chưa phát triển hoàn chỉnh và sức đề kháng còn yếu.

Ngoài ra, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột trong mùa hè cũng là nguyên nhân chính khiến trẻ dễ mắc các bệnh về đường hô hấp. Nhiệt độ ngoài trời thường cao, khoảng từ 38-42 độ C, trong khi nhiệt độ trong phòng điều hòa lại chỉ khoảng 20-25 độ C. Sự chênh lệch nhiệt độ lớn khiến cơ thể trẻ không kịp thích nghi, dẫn đến sự giãn nở không đều của phế quản, gây ra nhiều bệnh liên quan đến đường hô hấp.

Các bệnh thường gặp ở trẻ vào mùa hè mà ba mẹ cần lưu tâm:

Cảm lạnh thông thường

Cảm lạnh là một bệnh thường gặp ở trẻ trong mùa hè, do virus, chủ yếu là Rhinovirus, gây ra. Mỗi đứa trẻ có thể bị cảm lạnh tới 8 lần mỗi năm, và bệnh thường xuất hiện nhiều nhất vào đầu hoặc cuối mùa hè khi thời tiết thay đổi. Hầu hết các trường hợp cảm lạnh ở trẻ đều ở mức độ nhẹ với các triệu chứng như hắt xì nhiều, đau họng, cổ, mệt mỏi, và chán ăn.

Tuy nhiên, một số trường hợp chủ quan không điều trị kịp thời khiến bệnh trở nên nghiêm trọng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ. Khoảng 20-25% trẻ bị cảm lạnh có thể diễn tiến thành viêm phổi, và 80% trường hợp có thể khởi phát cơn hen nếu cảm lạnh xảy ra ở trẻ mắc bệnh hen suyễn.

Viêm họng

Viêm họng có thể do virus như Adenovirus, Rhinovirus,... hoặc do vi khuẩn như liên cầu khuẩn gây ra, với các triệu chứng nhẹ như sổ mũi, hắt hơi, ho, và đau sưng ở cổ họng, làm cho việc hít thở và nuốt trở nên khó khăn. Nếu sau 5-7 ngày, triệu chứng viêm họng của trẻ không giảm, kèm theo sốt cao trên 38,5 độ, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị, ngăn ngừa nguy cơ bệnh trở nặng.

Sốt virus

Sốt virus, hay còn gọi là sốt siêu vi, thường do nhiều loại virus khác nhau gây ra, phổ biến nhất là các virus đường hô hấp. Khi trẻ bị sốt virus, các triệu chứng thường gặp bao gồm sốt cao, đau mỏi người, hắt hơi, sổ mũi, và ho. Từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 4 của bệnh, có thể xuất hiện các ban đỏ mịn trên da. Đây là một trong những bệnh mùa hè thường gặp ở trẻ.

Khi trẻ bị sốt virus, cần bù nước, cung cấp các chất điện giải, đảm bảo dinh dưỡng và chăm sóc tốt để hạn chế biến chứng bội nhiễm. Nếu phát hiện các triệu chứng như đau đầu, nôn nhiều, co giật, hoặc mất ý thức, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.

Tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng do virus Coxsackievirus A16 gây ra, thường gặp vào mùa hè và chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em dưới 10 tuổi. Bệnh dễ bùng phát thành dịch ở những nơi tập trung nhiều trẻ em như trường học, nhà trẻ, và khu vui chơi. Sau thời gian ủ bệnh khoảng 3-7 ngày, trẻ bắt đầu có triệu chứng sốt nhẹ, kém ăn, đau họng, mệt mỏi,... và sau đó xuất hiện các nốt ban hồng đường kính khoảng 2mm ở miệng, tay, lòng bàn chân, môi và cẳng chân.

Bệnh trở nên nguy hiểm hơn khi có các biến chứng về thần kinh như run chi, co giật, rối loạn ý thức. Nếu trẻ có những triệu chứng này, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được chữa trị kịp thời.

Thủy đậu

Bệnh thủy đậu do virus Varicella zoster gây ra, phổ biến ở trẻ em từ 2 đến 10 tuổi và có thể gây biến chứng nghiêm trọng hơn ở người lớn. Ở Việt Nam, bệnh thường xuất hiện vào giai đoạn giao mùa xuân – hè, khi thời tiết thay đổi đột ngột, tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển và gây bệnh.

Sau khi xâm nhập vào cơ thể, virus có thời gian ủ bệnh từ 10-20 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng như sốt, đau đầu, uể oải, chán ăn,... Trên da trẻ xuất hiện các nốt hồng ban, sau đó phát triển thành mụn nước. Sau 7-10 ngày, các nốt mụn nước vỡ ra, khô lại và bong vảy.

Phần lớn các trường hợp trẻ bị thủy đậu đều được chữa khỏi và phục hồi nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng da, nhiễm trùng huyết, zona thần kinh, viêm tiểu não, viêm màng não, và viêm phổi.

Sởi

Sởi là một trong những bệnh mùa hè thường gặp ở trẻ em, dễ lây lan và có thể bùng phát thành dịch. Bệnh lây qua đường hô hấp, thông qua dịch tiết từ mũi họng của người bệnh khi ho, hắt hơi, hoặc nói chuyện. Các triệu chứng đặc trưng của bệnh sởi bao gồm sốt, phát ban, viêm long, nổi hạch, và chảy mũi. Nếu không được điều trị kịp thời, sởi có thể dẫn đến biến chứng như viêm phổi, viêm giác mạc, và thậm chí tử vong.

Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh sởi. Vì vậy, phụ huynh nên cho trẻ tiêm vắc xin phòng bệnh từ khi trẻ được 9 tháng tuổi để tăng cường hệ miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh sởi.

Cách phòng tránh các bệnh dễ gặp vào mùa hè ở trẻ

1. Tiêm chủng đầy đủ theo lịch

Đa số các bệnh mùa hè như sởi, thủy đậu, viêm não Nhật Bản, viêm màng não… thường gặp ở trẻ đều đã có vắc xin dự phòng hiệu quả. Vì vậy, tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch là cách đơn giản, an toàn và tiết kiệm để giúp trẻ tăng cường sức đề kháng, chống lại các bệnh lây truyền vào mùa hè.

2. Cho trẻ uống đủ nước

Trẻ nhỏ thường hiếu động, đùa nghịch và chạy nhảy nhiều, nên vào mùa nóng, trẻ ra nhiều mồ hôi hơn người lớn. Vì vậy, cần bổ sung lượng nước cần thiết để bù nước cho trẻ, đặc biệt là các loại nước uống giàu khoáng như nước chanh, nước muối pha loãng, nước pha oresol,… giúp cơ thể trẻ luôn mát mẻ, không bị tăng thân nhiệt hay sốt do mất nước. Đây là cách phòng tránh các bệnh mùa hè thường gặp ở trẻ.

3. Giữ vệ sinh cho bé và giáo dục cách tự giữ vệ sinh cá nhân

Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ nhỏ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lây lan qua đường tiếp xúc.

• Trẻ cần được tắm gội hàng ngày để loại bỏ bụi bẩn và mồ hôi tích tụ trên da.
• Thay quần áo hàng ngày hoặc khi trẻ ra nhiều mồ hôi để tránh cảm lạnh, rôm sảy, và nhiễm nấm.
• Hướng dẫn trẻ rửa tay với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

4. Giữ môi trường sống sạch sẽ và thoáng mát

Môi trường sống sạch sẽ và thoáng mát giúp giảm nhiệt độ và loại bỏ các mầm bệnh trong không khí, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh mùa hè cho trẻ. Nhà cửa cần được quét dọn và lau chùi hàng ngày, đặc biệt là những khu vực trẻ thường chơi đùa và nghỉ ngơi. Không nên để thức ăn và rác thải bừa bãi trong nhà, tránh thu hút ruồi muỗi và côn trùng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây bệnh cho trẻ và gia đình.

5. Vệ sinh dụng cụ ăn uống và đồ chơi của trẻ thường xuyên

Đồ chơi và dụng cụ ăn uống là những vật dụng mà trẻ thường xuyên tiếp xúc. Vì vậy, việc vệ sinh chúng là rất quan trọng. Đối với đồ chơi, nên vệ sinh khoảng một lần mỗi tuần. Nếu đồ chơi bị bẩn, cần làm sạch ngay lập tức. Dụng cụ ăn uống của trẻ cần được vệ sinh hàng ngày. Mỗi loại chén, bát, và bình sữa có cách vệ sinh khác nhau, nên ba mẹ cần tham khảo hướng dẫn của nhà sản xuất để vệ sinh đúng cách.

6. Chế độ dinh dưỡng khoa học cho bé

Các loại hoa quả như cam, đào, dứa rất tốt cho sức khỏe của trẻ. Phụ huynh nên cho trẻ ăn hoa quả hàng ngày để bổ sung vitamin và nước cho cơ thể. Ngoài ra, các loại rau xanh như rau cải, rau chân vịt cần được thêm vào bữa ăn hàng ngày để cung cấp dưỡng chất, tăng cường sức đề kháng chống lại các bệnh mùa hè.

7. Hạn chế cho bé ra ngoài trời nắng gắt

Hạn chế cho trẻ ra ngoài vào những thời điểm nắng nóng nhất trong ngày, từ 10 giờ sáng đến 15 giờ chiều, vì chơi đùa trong điều kiện thời tiết nóng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mùa hè. Nên cho trẻ ra ngoài khi trời mát, chọn những nơi có bóng mát hoặc bóng râm để che nắng. Nếu cần phải đưa trẻ ra ngoài trong thời gian nắng nóng, nên sử dụng áo khoác chống nắng, mũ, và kính râm để bảo vệ trẻ.

8. Mặc quần áo thoáng mát và thấm mồ hôi tốt

Trẻ em nên mặc trang phục làm từ sợi tự nhiên, chất liệu mềm, thoáng mát, và thấm hút mồ hôi tốt. Đặc biệt, với trẻ sơ sinh, không nên quấn quá kỹ vào mùa hè để tránh nóng bức và khó chịu, dễ gây ra rôm sảy. Hạn chế đóng bỉm cho bé, nhất là vào những ngày nắng nóng đỉnh điểm.

9. Khám sức khỏe định kỳ và theo dõi triệu chứng bệnh

Kiểm tra sức khỏe định kỳ là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Qua thăm khám, những bất thường về sức khỏe có thể được phát hiện và điều trị kịp thời, giúp giảm nguy cơ biến chứng và tiết kiệm chi phí điều trị.

Trên đây là các bệnh mùa hè thường gặp ở trẻ mà phụ huynh cần lưu ý. Nếu trẻ mắc bệnh, cha mẹ nên theo dõi chặt chẽ và đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, việc tiêm phòng vắc xin cho trẻ càng sớm càng tốt là rất quan trọng để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh phổ biến trong mùa hè.