Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không? Đối tượng nào dễ mắc?

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một bệnh lý hô hấp nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Với các triệu chứng như khó thở, ho mạn tính và mệt mỏi, COPD gây ra nhiều lo ngại về khả năng lây nhiễm và các yếu tố nguy cơ. Trong bài viết này, hãy cùng Dr. Binh Tele_Clinic tìm hiểu liệu bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không, đối tượng nào dễ mắc bệnh, và cách phòng ngừa hiệu quả. 

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một nhóm bệnh lý hô hấp gây tắc nghẽn luồng khí trong phổi, bao gồm viêm phế quản mạn tính và khí phế thũng. Bệnh tiến triển chậm, thường do tổn thương phổi kéo dài, dẫn đến suy giảm chức năng hô hấp. COPD không phải là một bệnh truyền nhiễm mà là một bệnh lý mạn tính, liên quan đến các yếu tố môi trường, lối sống, và di truyền.

Các triệu chứng chính của COPD bao gồm:

• Khó thở, đặc biệt khi vận động.

• Ho mạn tính, thường kèm theo đờm (đàm).

• Khò khè hoặc cảm giác tức ngực.

• Mệt mỏi và suy giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Bệnh được chia thành bốn giai đoạn (từ 1 đến 4) dựa trên chỉ số FEV1 (thể tích thở ra gắng sức trong 1 giây), với giai đoạn 4 là nghiêm trọng nhất. Hiểu rõ bản chất của COPD sẽ giúp giải đáp câu hỏi liệu bệnh có lây không và ai dễ mắc.

Xem thêm: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD là gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không?

Câu trả lời ngắn gọn là COPD không lây nhiễm. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính không phải là bệnh truyền nhiễm, không lây từ người sang người qua tiếp xúc, giọt bắn, hay bất kỳ hình thức nào khác. COPD phát triển do tổn thương phổi kéo dài, thường liên quan đến các yếu tố như hút thuốc lá, ô nhiễm môi trường, hoặc di truyền.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các đợt cấp COPD (exacerbations) có thể liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm phổi hoặc viêm phế quản do vi khuẩn hoặc virus. Trong những trường hợp này, chính nhiễm trùng (chứ không phải COPD) có thể lây lan, đặc biệt qua tiếp xúc gần hoặc giọt bắn. Vì vậy, người mắc COPD cần cẩn thận khi tiếp xúc với người bị cảm lạnh, cúm, hoặc các bệnh truyền nhiễm khác để tránh các đợt cấp.

Tại sao mọi người lo ngại về khả năng lây nhiễm?

Sự nhầm lẫn về khả năng lây nhiễm của COPD có thể xuất phát từ:

• Triệu chứng tương tự các bệnh truyền nhiễm: Ho, đờm, và khó thở của COPD có thể giống với các bệnh truyền nhiễm như lao phổi hoặc viêm phổi.

• Các đợt cấp do nhiễm trùng: Khi người bệnh COPD bị nhiễm virus hoặc vi khuẩn, triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, dễ gây hiểu lầm rằng bệnh có thể lây.

• Thiếu thông tin: Nhiều người không hiểu rõ bản chất mạn tính của COPD, dẫn đến lo ngại không cần thiết.

Xem thêm: 4 giai đoạn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính mà bạn cần biết

Đối tượng nào dễ mắc COPD?

Mặc dù COPD không lây nhiễm, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao mắc bệnh do các yếu tố nguy cơ cụ thể. Dưới đây là những đối tượng dễ mắc COPD:

1. Người hút thuốc lá

• Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây COPD, chiếm khoảng 85-90% các trường hợp. Khói thuốc lá làm tổn thương phế nang, gây viêm đường thở, và dẫn đến tắc nghẽn luồng khí.

• Những người hút thuốc lâu năm (trên 10-20 năm) hoặc hút nhiều (tính bằng gói-năm) có nguy cơ cao nhất.

• Người hút thuốc lá thụ động (hít phải khói thuốc từ người khác) cũng có nguy cơ phát triển COPD.

2. Người tiếp xúc với ô nhiễm môi trường

• Ô nhiễm không khí: Sống ở khu vực đô thị có mức độ ô nhiễm cao, đặc biệt là bụi mịn PM2.5, làm tăng nguy cơ mắc COPD.

• Hóa chất và bụi công nghiệp: Những người làm việc trong các ngành như khai thác mỏ, xây dựng, hoặc sản xuất hóa chất, nơi tiếp xúc với bụi than, silica, hoặc khí độc, dễ bị tổn thương phổi.

• Khói củi hoặc sinh khối: Ở các khu vực nông thôn, việc sử dụng củi, than, hoặc sinh khối để nấu ăn trong không gian kín làm tăng nguy cơ COPD, đặc biệt ở phụ nữ.

3. Người có yếu tố di truyền

• Thiếu hụt alpha-1 antitrypsin (AAT), một protein bảo vệ phổi, là một yếu tố di truyền hiếm gặp nhưng làm tăng nguy cơ mắc COPD, đặc biệt ở những người trẻ tuổi hoặc không hút thuốc.

• Nếu gia đình có tiền sử mắc COPD, nguy cơ có thể cao hơn, đặc biệt khi kết hợp với các yếu tố như hút thuốc.

4. Người có bệnh lý hô hấp mạn tính

• Những người có tiền sử mắc các bệnh hô hấp như viêm phế quản mạn tính, hen suyễn kéo dài, hoặc nhiễm trùng phổi tái phát dễ tiến triển thành COPD nếu không được kiểm soát tốt.

5. Người cao tuổi

• COPD thường xuất hiện ở người trên 40 tuổi, do tổn thương phổi tích lũy qua thời gian. Tuổi càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng lớn, đặc biệt ở những người có các yếu tố nguy cơ khác.

6. Người có lối sống ít vận động

• Lối sống ít vận động hoặc béo phì có thể làm suy giảm chức năng phổi và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của COPD.

Phòng ngừa COPD hiệu quả

Để giảm nguy cơ mắc COPD hoặc làm chậm tiến triển bệnh, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

1. Ngừng hút thuốc: Nếu bạn hút thuốc, hãy tìm cách bỏ thuốc lá thông qua các chương trình hỗ trợ, tư vấn, hoặc liệu pháp thay thế nicotine.

2. Hạn chế tiếp xúc với chất ô nhiễm: Sử dụng khẩu trang khi làm việc trong môi trường bụi bặm, cải thiện thông gió trong nhà, và sử dụng máy lọc không khí.

3. Tiêm phòng định kỳ: Tiêm vắc-xin cúm và viêm phổi để giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp, vốn có thể làm trầm trọng COPD.

4. Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập như đi bộ, yoga, hoặc tập thở giúp cải thiện chức năng phổi và sức khỏe tổng thể.

5. Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, E, và omega-3 để hỗ trợ sức khỏe phổi.

6. Khám sức khỏe định kỳ: Đặc biệt với những người có nguy cơ cao, kiểm tra chức năng phổi định kỳ giúp phát hiện sớm COPD.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng sau, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa hô hấp ngay:

• Khó thở kéo dài, đặc biệt khi vận động hoặc nghỉ ngơi.

• Ho mạn tính, kèm đờm dai dẳng.

• Mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân.

• Tiền sử hút thuốc lâu năm hoặc tiếp xúc với chất ô nhiễm.

Bác sĩ có thể đề xuất xét nghiệm như đo hô hấp ký (spirometry) để chẩn đoán COPD và xác định giai đoạn bệnh, từ đó đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) không lây nhiễm, nhưng là một bệnh lý nghiêm trọng, tiến triển do các yếu tố như hút thuốc, ô nhiễm môi trường, và di truyền. Những người hút thuốc, tiếp xúc với chất ô nhiễm, hoặc có tiền sử gia đình mắc COPD là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Việc phòng ngừa, bao gồm bỏ thuốc lá, cải thiện môi trường sống, và khám sức khỏe định kỳ, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh. Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc người thân có dấu hiệu của COPD, hãy gọi ngay Hotline: 19009204 hoặc đến ngay Dr. Binh Tele_Clinic để được tư vấn chi tiết hơn về tình trạng sức khỏe của bạn và điều trị kịp thời.