CẢNH BÁO: UNG THƯ DA do NHIỄM ĐỘC ÁNH NẮNG

Ánh mặt trời rất tốt nhưng quá nhiều lại có thể dẫn đến bỏng nặng, nhiễm độc ánh nắng mặt trời, lão hóa sớm và ung thư da. Theo đó, chúng ta nên biết những dấu hiệu và triệu chứng của những tổn hại do ánh nắng mặt trời để có thể tự phát hiện.

Tùy vào màu da, lứa tuổi, sự cảm ứng ánh sáng mà tỷ lệ nhiễm độc sẽ khác nhau. Bệnh gặp nhiều ở người trẻ do mức độ cảm ứng của da mạnh hơn so với người lớn tuổi (từ 60-90 tuổi), trong khi đó hiếm gặp ở trẻ em do mức cảm ứng thấp.

Bệnh hay xuất hiện khi da tiếp xúc với ánh nắng gay gắt. Những người từng bị lupus ban đỏ hệ thống, viêm da tiếp xúc, chàm… càng tăng nguy cơ mắc bệnh. Thể lâm sàng của bệnh có ba dạng:

Phỏng nắng

Cảm giác phỏng rát nhiều hơn ngứa, xuất hiện sau 6-24 giờ tiếp xúc với ánh nắng.Thời gian gây phỏng nắng: Từ 11-13h trưa – Thời điểm tập trung cao nồng độ tia cực tím.

Biểu hiện:

• Da các vùng hở như mặt, tam giác cổ áo, mu tay, cẳng tay có cảm giác bị rát, nóng hoặc châm chích, đôi khi có thể hơi ngứa.
• Da bị tấy đỏ, có khi sưng nè và có cảm giác căng cứng
• Khi lành, phỏng nắng thường không để lại sẹo.

Viêm da nhiễm độc do ánh nắng hệ thống

Thương tổn do nhiễm độc ánh nắng có thể vừa gây ra tại chỗ tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng lại vừa gây ra ở những nơi không tiếp xúc với ánh nắng. Các tác nhân gây ra nhiễm độc ánh nắng là các hóa chất sử dụng tại chỗ hoặc toàn thân.

Bệnh thường gặp ở:

-  Những người sau khi tắm biển, tắm sông, nằm phơi nắng lâu (nắng có cường độ càng mạnh càng dễ bị và khi bị càng nặng).

- Những bệnh nhân đang dùng thuốc (kháng sinh, thuốc chống động kinh, thuốc tim mạch, kháng viêm, thuốc lợi tiểu …).

- Người có tiền sử tiếp xúc trực tiếp với một số loại cây, cỏ dại có chứa chất furocoumarins (sung, chanh, đồng cỏ dại…), rau quả (cà rốt, cần tây, mùi tây…)

- Những người hay dùng một số loại nước hoa (chứa bergaten hay 5-methoxypsoralen)

Sau khi tiếp xúc với ánh nắng vài giờ, da có cảm giác ngứa, châm chích, phỏng rát thường ở tay, chân và mặt. Bệnh thường biến mất sau khi ngưng thuốc.

Biểu hiện:

• Cảm giác phỏng rát, châm chích, đau, đôi khi ngứa;
• Sau đó da nổi đỏ, phù nề, nổi mụn nước và bóng nước.
• Đường ruột có cảm giác khó chịu và thậm chí kiệt sức ít gặp.
• khi lành để lại vết sạm da giới hạn rất rõ với hình dạng của các sang thương kéo dài nhiều tuần sau đó.

Nguy cơ thành bệnh mãn tính

Rất nhiều trường hợp, dùng lá khế, lá cây lược vàng, đậu xanh giã nhuyễn… để đắp, chà xát lên vết thương mà không đi khám bệnh. Không chỉ đắp, có người còn giã lá cây lấy nước uống. Đây là phương pháp chỉ dựa theo kinh nghiệm dân gian, chưa được nghiên cứu sâu rộng nên chưa có bằng chứng kiểm soát được bệnh.

Có khá nhiều trường hợp bệnh nhân tự ý sử dụng Đông dược quá nhiều mà không có chỉ định của bác sĩ đã dẫn đến tình trạng suy gan, suy thận và dị ứng khá nặng có thể ảnh hưởng đến tính mạng.

Tổn thương da do nắng dễ thành mạn tính, đôi khi có thể dẫn đến tiền ung thư và ung thư da. Tiền ung thư thường xuất hiện ở vùng da cơ thể thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời như vùng mặt, da đầu, mặt duỗi cẳng tay, mu tay.

Biểu hiện của bệnh như một dát màu hồng, rám hoặc đôi khi không có thay đổi nào về màu sắc, bề mặt thô, khô, có ít vảy da.

Dấu hiệu cảnh báo thường gặp nhất của ung thư da là một chỗ biến đổi bất thường của da, ví dụ như một vết loét đau, chảy máu trên bề mặt, lành rồi sau đó lại loét trở lại ngay vị trí này.

Lời khuyên của bác sĩ:

- Dù khi trời râm mát, nhiều mây, thì những đám mây ấy vẫn không thể ngăn được tia cực tím tác động đến làn da.

- Đeo kính mát chống nắng để bảo vệ mắt.

- Dùng son dưỡng môi chống nắng để bảo vệ môi khỏi khô và bong tróc.

-Thoa kem chống nắng khi đi bơi vì bạn có thể bị bỏng nắng tại hồ bơi hoặc bãi biển ngay cả khi đang ngâm mình dưới nước.

- Bảo vệ da thật kỹ (kem chống nắng SPF 30, tránh nắng từ 10-15 giờ, mang khẩu trang, đội nón rộng vành…)

- Ngừng hút thuốc lá.

- Tránh dùng một số loại thuốc gây ra bệnh.