Virus HPV là gì? Làm sao nhận biết và phòng tránh hiệu quả?

Virus HPV (Human Papillomavirus) là một loại virus phổ biến gây ra các bệnh lý ở da và niêm mạc, từ mụn cóc thông thường đến sùi mào gà và các loại ung thư như ung thư cổ tử cung, hậu môn, hoặc hầu họng. Với hơn 200 chủng HPV được xác định, virus này lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc da kề da, đặc biệt là qua quan hệ tình dục. Bài viết này Phòng khám Dr. Binh Tele_Clinic sẽ giải thích chi tiết về virus HPV, cách nhận biết các dấu hiệu nhiễm bệnh, và các biện pháp phòng tránh hiệu quả.

Virus HPV là gì?

HPV là một loại virus DNA thuộc họ Papillomaviridae, có khả năng lây nhiễm vào tế bào da và niêm mạc của con người. Virus được chia thành hai nhóm chính dựa trên nguy cơ gây bệnh:

• Chủng nguy cơ thấp (ví dụ: HPV 6, 11): Gây ra các bệnh lành tính như sùi mào gà (mụn cóc sinh dục), mụn cóc thông thường ở tay, chân, hoặc u nhú ở đường hô hấp.

• Chủng nguy cơ cao (ví dụ: HPV 16, 18, 31, 45): Liên quan đến các bệnh ung thư như ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, hậu môn, dương vật, và hầu họng.

HPV là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 80% người trưởng thành có quan hệ tình dục sẽ nhiễm ít nhất một chủng HPV trong đời, nhưng hầu hết trường hợp không có triệu chứng và tự khỏi nhờ hệ miễn dịch.

Phương thức lây truyền:

• Quan hệ tình dục (âm đạo, hậu môn, hoặc miệng) với người nhiễm HPV.

• Tiếp xúc da kề da ở vùng nhiễm bệnh, kể cả khi không có tổn thương rõ ràng.

• Sử dụng chung đồ cá nhân như khăn tắm, dao cạo (hiếm gặp).

• Lây từ mẹ sang con trong quá trình sinh thường (gây u nhú đường hô hấp ở trẻ).

Xem thêm: Gói khám kiểm tra bệnh lây truyền qua đường tình dục cơ bản

Làm sao nhận biết nhiễm HPV?

Nhiễm HPV thường không có triệu chứng rõ ràng, đặc biệt với các chủng nguy cơ cao. Nhiều người nhiễm virus mà không biết, vì hệ miễn dịch có thể tự đào thải virus trong vòng 1-2 năm ở 70-90% trường hợp. Tuy nhiên, khi virus gây tổn thương, các dấu hiệu nhận biết có thể bao gồm:

Triệu chứng của các chủng nguy cơ thấp

• Sùi mào gà (mụn cóc sinh dục): Xuất hiện các u nhú mềm, màu hồng, trắng hoặc xám ở vùng sinh dục, hậu môn, miệng, hoặc họng. Tổn thương có thể đơn lẻ hoặc thành đám giống mào gà, gây ngứa hoặc chảy máu nhẹ khi cọ xát.

• Mụn cóc thông thường: Mụn cóc sần sùi ở tay, chân, hoặc các vùng da khác, thường do HPV 1, 2, 4 gây ra.

• U nhú đường hô hấp: Hiếm gặp, xảy ra ở trẻ em do lây từ mẹ, gây khó thở hoặc khàn giọng.

Triệu chứng của các chủng nguy cơ cao

• Không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu.

• Các dấu hiệu bất thường xuất hiện khi phát triển thành ung thư:

  • Ung thư cổ tử cung: Chảy máu âm đạo bất thường, đau khi quan hệ, tiết dịch có mùi hôi.

  • Ung thư hậu môn: Đau, chảy máu, hoặc ngứa ở hậu môn.

  • Ung thư hầu họng: Đau họng kéo dài, khó nuốt, sưng hạch cổ.

• Những triệu chứng này thường xuất hiện muộn, khi bệnh đã tiến triển nặng.

Xét nghiệm chẩn đoán

• Xét nghiệm Pap smear hoặc HPV DNA test: Được sử dụng để phát hiện nhiễm HPV nguy cơ cao ở cổ tử cung, đặc biệt ở phụ nữ trên 30 tuổi.

• Sinh thiết: Nếu phát hiện tổn thương bất thường ở cổ tử cung, sinh dục, hoặc hậu môn.

• Kiểm tra trực quan: Bác sĩ quan sát các tổn thương sùi mào gà hoặc mụn cóc bằng mắt thường hoặc dùng axit acetic để làm nổi bật tổn thương.

• Xét nghiệm PCR: Phát hiện DNA của HPV trong mẫu bệnh phẩm, xác định chủng virus.

Lưu ý: Nếu nghi ngờ nhiễm HPV, đặc biệt khi có các tổn thương bất thường ở vùng sinh dục, hãy đến bác sĩ da liễu hoặc phụ khoa để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.

Phòng tránh nhiễm HPV hiệu quả

Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ nhiễm HPV, các biện pháp sau có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm và biến chứng:

Tiêm vaccine HPV

• Vaccine HPV (Gardasil, Cervarix) bảo vệ chống lại các chủng HPV nguy cơ cao (16, 18) và nguy cơ thấp (6, 11). Vaccine hiệu quả nhất khi tiêm trước khi tiếp xúc với virus (thường khuyến cáo cho trẻ 9-15 tuổi, trước khi bắt đầu quan hệ tình dục).

• Đối tượng tiêm: Nam và nữ từ 9-45 tuổi. Người trên 45 tuổi có thể tiêm sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ.

• Lịch tiêm: Thường 2-3 liều, tùy độ tuổi và loại vaccine.

• Lưu ý: Vaccine không điều trị được HPV đã nhiễm, nhưng bảo vệ khỏi các chủng khác.

Quan hệ tình dục an toàn

• Sử dụng bao cao su đúng cách trong mọi lần quan hệ tình dục (âm đạo, hậu môn, hoặc miệng). Tuy nhiên, bao cao su không bảo vệ hoàn toàn vì HPV có thể lây qua tiếp xúc da ở vùng không được che phủ.

• Hạn chế số lượng bạn tình và trao đổi với đối tác về tình trạng sức khỏe.

• Tránh quan hệ tình dục khi có tổn thương sùi mào gà hoặc đang điều trị.

Tăng cường hệ miễn dịch

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, giàu vitamin C, E, kẽm và chất chống oxy hóa.

• Tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc, và giảm stress để hỗ trợ hệ miễn dịch tự đào thải virus.

• Tránh hút thuốc lá, vì hút thuốc làm tăng nguy cơ biến chứng ung thư do HPV.

Khám sức khỏe định kỳ

• Phụ nữ từ 21 tuổi trở lên nên làm Pap smear hoặc HPV test định kỳ (3-5 năm/lần, tùy độ tuổi và hướng dẫn y tế) để phát hiện sớm tổn thương tiền ung thư ở cổ tử cung.

• Nam giới và phụ nữ có nguy cơ cao (nhiều bạn tình, hệ miễn dịch yếu) nên kiểm tra vùng sinh dục và hậu môn định kỳ.

Vệ sinh cá nhân

• Giữ vùng sinh dục sạch sẽ, khô ráo, tránh sử dụng chung đồ cá nhân như khăn tắm, dao cạo.

• Không tự ý nặn, cạy tổn thương sùi mào gà hoặc mụn cóc, vì có thể gây lây lan hoặc nhiễm trùng.

Những lưu ý quan trọng

• Không tự điều trị: Không sử dụng thuốc bôi hoặc phương pháp dân gian để điều trị tổn thương sùi mào gà, vì có thể gây kích ứng, nhiễm trùng, hoặc làm bệnh nặng hơn.

• Thông báo cho bạn tình: Nếu được chẩn đoán nhiễm HPV, hãy thông báo để đối tác được kiểm tra và điều trị nếu cần, tránh lây nhiễm qua lại.

• Theo dõi biến chứng: Nhiễm HPV nguy cơ cao kéo dài có thể dẫn đến ung thư. Đặc biệt, phụ nữ nhiễm HPV 16, 18 cần theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung.

• Hỗ trợ tâm lý: Nhiễm HPV có thể gây lo lắng hoặc tự ti. Hãy tìm đến bác sĩ hoặc nhóm hỗ trợ tâm lý để được tư vấn.

Virus HPV là một tác nhân phổ biến gây ra sùi mào gà, mụn cóc, và các bệnh ung thư liên quan. Mặc dù nhiễm HPV thường không có triệu chứng và có thể tự khỏi, các chủng nguy cơ cao cần được theo dõi để tránh biến chứng nghiêm trọng. Nhận biết dấu hiệu bệnh (như sùi mào gà hoặc tổn thương bất thường) và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tiêm vaccine HPV, quan hệ tình dục an toàn, và khám sức khỏe định kỳ là cách hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân.

Nếu bạn nghi ngờ nhiễm HPV hoặc có các triệu chứng bất thường, hãy gọi ngay Hotline: 19009204 hoặc đến ngay Phòng khám Dr. Binh Tele_Clinic để xét nghiệm và điều trị kịp thời. Sức khỏe tình dục là nền tảng cho cuộc sống hạnh phúc, hãy chủ động bảo vệ ngay hôm nay!