Đột quỵ - Dấu hiệu sớm và cách sơ cứu

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não là tình trạng bệnh lý do tổn thương mạch máu não. Bệnh xảy ra khi việc cung cấp máu lên một phần của não bột bị ngừng trệ đột ngột. Người bị đột quỵ rơi vào tình trạng bỗng dưng đổ gục xuống, hôn mê, đối mặt với di chứng tàn tật, thậm chí tử vong.

Có 2 dạng đột quỵ thường gặp hiện nay:

- Do thiếu máu cục bộ: bệnh thường gặp sau một cơn đau hoặc cục máu đông có thể hình thành trong các mạch máu của não, hoặc trong mạch máu dẫn đến não, hay trong các mạch máu ở những nơi khác của cơ thể đi đến não; những cục máu đông chặn lưu lượng máu đến các tế bào của não, dạng này chiếm tỉ lệ cao trên 80% các ca đột quỵ do thiếu máu cục bộ.

- Do xuất huyết não: xảy ra do một mạch máu não bị vỡ, kết quả là máu thấm vào mô não, gây tổn thương cho các tế bào não, phổ biến nhất của dạng này là kết hợp giữa huyết áp cao với chứng phình động mạch não, hay dị dạng mạch máu não bẩm sinh, do rối loạn đông máu hoặc bệnh nhân đang điều trị bằng thuốc chống đông.

Đột quỵ là căn bệnh cấp tính, đột ngột, có tính chất nguy hiểm cao. Vì thế ai cũng cần nắm vững cách phát hiện và xử lý căn bệnh này kịp thời để cấp cứu cho bệnh nhân.

Dấu hiệu của đột quỵ

– Đầu: Người bệnh cảm thấy nhức đầu dữ dội. Đây là triệu chứng nặng và khá phổ biến của bệnh đột quỵ, nhất là người bệnh có tiền sử bị đau nửa đầu.

– Thị lực: Thị lực giảm, nhìn mờ dần cả hai mắt hoặc một mắt, tuy nhiên biểu hiện này không rõ ràng nên bên cạnh khó nhận ra. Chỉ có người bệnh khi nhận thấy mình có dấu hiệu này thì nên yêu cầu được cấp cứu ngay.

– Mặt: Mặt có biểu hiện thiếu cân xứng, miệng méo, nhân trung hơi lệch qua một bên so với bình thường, nếp mũi má bên yếu bị rũ xuống. Đặc biệt khi người bệnh nói hoặc cười thì sẽ thấy rõ dấu hiệu méo miệng và thiếu cân xứng trên mặt.

– Tay: Cảm giác của người bị đột quỵ là tay bị tê mỏi, khó cử động, khó thao tác. Ngoài ra thì người bệnh cũng cảm thấy đi lại khó khăn, không nhấc chân lên được.

– Giọng nói: Người bị đột quỵ có thể gặp triệu chứng nói ngọng bất thường, môi lưỡi bị tê cứng, miệng mở khó, phải gắng sức thì mới nói được.

– Qua nhận thức: Người bệnh có biểu hiện rối loạn trí nhớ, không nhận thức được, mắt mờ, tai ù không nghe rõ.

Cách sơ cứu khi bị đột quỵ

Việc sơ cứu trong thời gian đưa bệnh nhân đột quỵ đến trụ sở y tế là rất quan trọng, vì mỗi phút trong quá trình bị đột quỵ tương ứng với việc chết hàng triệu tế bào thần kinh, nếu không có các can thiệp phù hợp thì nguy cơ tử vong và biến chứng dẫn đến tê liệt – tàn phế cho người bệnh càng cao.

Khoảng thời gian 3-4 giờ đầu sau khi đột quỵ xuất hiện là khung giờ quan trọng nhất để cứu cũng như giảm biến chứng có hiệu quả nhất. Sau đây là 1 số hướng dẫn sơ cứu trong thời gian đợi bệnh nhân được cấp cứu và đưa đến cơ sở y tế chuyên nghiệp.

1. Tiến hành sơ cứu cho người bệnh đột quỵ khi còn tỉnh và có dấu hiệu sắp hôn mê:

•  Gọi xe đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất
•  Loại bỏ đờm – dãi, hoặc các dị vật trong miệng để tránh gây ảnh hưởng thậm chí tắc nghẽn trong quá trình hô hấp của bệnh nhân
•  Không được cho bệnh nhân ăn uống bất kỳ thứ gì.
•  Cho người bệnh nằm ở tư thế đầu hơi nghiêng và hơi nâng
•  Nếu có dấu hiệu tê liệt: Đặt bệnh nhân nằm nghiêng về phía cơ thể không bị liệt.

2. Sơ cứu cho bệnh nhận đột quỵ bị hôn mê:

• Kiểm tra mạch, nhịp thở.
• Cần sơ cứu theo những bước đã kể trên.
• Nếu mạch không đập hoặc ngừng thở, lập tức tiến hành hô hấp nhân tạo theo quy trình thổi hơi vào miệng nạn nhân và ép tim ngoài lồng ngực (thổi ngạt 2 hơi – ép tim ngoài lồng ngực 10 lần).

Đột quỵ rất nguy hiểm, khả năng tử vong và tàn phế cực kỳ cao, và thường xuất hiện 1 cách bất ngờ, khó chuẩn đoán trước, vì vậy mọi người nên chủ động phòng bệnh bằng cách giữ cho mình một sức khỏe tốt, chế độ dinh dưỡng phù hợp và rèn luyện thể thao đều đặn.