Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-alcoholic fatty liver disease: NAFLD) bao gồm một số bệnh về gan, từ gan nhiễm mỡ đơn thuần đến viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-alcoholic steatohepatitis: NASH) và xơ gan. Hiện nay bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu được xem là nguyên nhân phổ biến nhất gây tăng men gan. Cách phòng ngừa và điều trị tốt nhất là nắm rõ nguyên nhân và triệu chứng ban đầu của bệnh.

Gan nhiễm mỡ không do rượu là gì?

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) thể hiện ở các dấu hiệu:

• Bệnh nhân có gan nhiễm mỡ trên chẩn đoán hình ảnh (siêu âm bụng, CT scan, MRI...) hoặc trên mô học.
• Thường đi kèm theo những yếu tố nguy cơ như béo phì, tiểu đường tuýp 2, rối loạn mỡ máu.
• Không bao gồm các nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ thứ phát khác như uống rượu bia, bệnh Wilson , nhiễm viêm gan siêu vi C, loạn dưỡng mỡ, thiếu ăn, dinh dưỡng ngoài đường miệng kéo dài, do thuốc (amiodarone, tamoxifen, methotrexate, corticosteroids, valproate, anti-retroviral...), gan nhiễm mỡ cấp ở phụ nữ có thai, khiếm khuyết chuyển hóa bẩm sinh.

NAFLD và NASH đều xảy ra ở những người không uống rượu. Tiến triển của bệnh gan nhiễm mỡ có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Triệu chứng gan nhiễm mỡ không do rượu

Đối tượng dễ mắc NAFLD thường bao gồm nhóm người bị béo phì, tiểu đường tuýp 2, rối loạn mỡ máu, hội chứng chuyển hóa, hội chứng buồng trứng đa nang, suy giáp, hội chứng ngưng thở khi ngủ, suy tuyến yên, suy tuyến sinh dục, cắt tá tràng tụy.

Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ nói chung hầu như sẽ không có triệu chứng gì. Chỉ có một vài người cảm thấy hơi mệt mỏi và suy nhược, hoặc có cảm giác tức nặng, đau ở vùng hạ sườn phải. Do vậy, bệnh thường được phát hiện một cách tình cờ khi người bệnh đi khám sức khỏe hoặc khi siêu âm.

Các dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý là:

• cảm thấy chán ăn, ăn không ngon,
• mệt mỏi kéo dài và buồn nôn,
• đầy bụng.

Đau bụng trong NAFLD và NASH thường là do sự căng trướng của gan vì gan lớn hoặc do gan bị viêm. Tuy nhiên, giai đoạn đầu thường không có triệu chứng, khi gan nhiễm mỡ kéo dài, triệu chứng thường thấy là gan to kín đáo, men gan và phosphatase kiềm tăng vừa phải; trong thời điểm này thường không bộc lộ triệu chứng ra ngoài.

Hiện nay, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là nguyên nhân phổ biến nhất gây tăng men gan. Tỷ lệ bệnh NAFLD ở châu Âu chiếm khoảng 35%, ở châu Á khoảng 25%.

Khoảng 15 - 30% dân số mắc bệnh NAFLD, có đến 12 - 40% trong nhóm bệnh nhân này sẽ diễn tiến tới viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH). Biến chứng của NASH bao gồm xơ gan (được xem như giai đoạn cuối cùng của NAFLD) và ung thư gan nguyên phát (HCC). Khoảng 15 - 25% bệnh nhân NASH sẽ diễn tiến đến xơ gan, khoảng 7% trong nhóm bệnh nhân xơ gan sẽ tiến triển tới ung thư gan.

Cần làm gì khi bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu?

• Nếu bệnh nhân chỉ bị gan nhiễm mỡ đơn thuần, không có viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, không có xơ hóa gan thì cần có chế độ ăn lành mạnh và hoạt động thể lực, chưa cần điều trị thuốc.
• Đối với bệnh nhân nhân bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, dư cân, béo phì, giảm 7-10 % cân nặng là mục tiêu điều trị, làm giảm men gan và cải thiện mô học gan.
• Các khuyến cáo về chế độ ăn: nên xem xét hạn chế năng lượng và loại bỏ các thành phần thức ăn thúc đẩy bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (Thực phẩm chế biến, thức ăn nhanh, thực phẩm và đồ uống có hàm lượng fructose cao). Tăng cường lượng rau, trái cây (mỗi ngày nên ăn tối thiểu 300g rau xanh, 200g quả chín tươi).
• Ưu tiên chọn dầu thực vật (trừ dầu dừa), hạn chế mỡ động vật (trừ mỡ cá). Một số thức ăn được xem là “thuốc” có tác dụng “giảm mỡ” tốt như: dầu đậu nành, đậu hà lan, cà chua tươi chín, ớt vàng, rau ngót, rau cần tây, diếp cá, tỏi, bắp chuối (bông chuối)...; trái cây nên lưu ý chanh, cam, quýt, bưởi, táo chín... trà xanh, hoa hòe... Hạn chế ăn thực phẩm giàu cholesterol như mỡ động vật, các loại đồ lòng, phủ tạng, da...động vật, lòng đỏ trứng, não gan gia súc...
• Lựa chọn môn thể dục nào tùy thuộc sở thích của bệnh nhân và có thể duy trì lâu dài được.
• Khám định kỳ chuyên khoa gan để được theo dõi, tư vấn và có hướng điều trị thích hợp kịp thời.
• Điều trị thuốc đối với bệnh nhân viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, đặc biệt đối với bệnh nhân xơ hóa gan đáng kể (> F2). Đối với những bệnh nhân không có các tình trạng trên, nhưng có nguy cơ cao của bệnh tiến triển (Đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa, tăng men gan dai dẵng, viêm hoại tử cao) có thể điều trị thuốc để ngăn ngừa bệnh tiến triển.

Những ai cần sàng lọc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu?

• Tất cả những cá nhân có tăng men gan kéo dài, nên sàng lọc về bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, vì đây là nguyên nhân nhân phổ biến của tăng men gan không giải thích được.
• Những người bị béo phì: Theo dõi bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là bắt buộc, bởi vì béo phì là yếu tố nguy cơ của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và cũng làm tăng nguy cơ bệnh tiến triển.
• Những người bị đái tháo đường type 2: sàng lọc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là bắt buộc, bất kể nồng độ men gan, bởi vì trên đối tượng bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ cao về tiến triển bệnh.
• Người bị rối loạn mỡ máu, hội chứng chuyển hóa.

Chẩn đoán sớm - Tầm soát xơ gan, gan nhiễm mỡ không xâm lấn (Fibroscan) ở đâu?

Để đánh giá xơ hóa gan, chẩn đoán sớm xơ gan hãy đến Phòng khám đa khoa Dr.Binh Tele_Clinic. Siêu âm Fibroscan tại Dr.Binh Tele_Clinic xác định độ đàn hồi mô gan là phương pháp chẩn đoán KHÔNG XÂM LẤN, có độ chính xác cao tương đương với sinh thiết gan, được thực hiện nhanh chóng, không gây đau đớn hay bất kỳ sự khó chịu nào cho người bệnh và giá thành rẻ.

Phương pháp này là bước ngoặt của ngành siêu âm, khắc phục được những tồn tại của sinh thiết gan, và đang dần được sử dụng rộng rãi, giúp cho bệnh nhân có cơ hội tầm soát xơ hóa gan sớm hơn.

• Kỹ thuật siêu âm FibroScan được thực hiện nhanh trong 10 phút, không gây đau hay khó chịu, không có chống chỉ định và có thể làm đi làm lại nhiều lần.
• FibroScan cho kết quả nhanh chóng, có độ lặp lại kết quả rất tốt (excellent) với một hệ số tương quan là 0,98.
• FibroScan có độ chính xác chẩn đoán tương đương sinh thiết gan và ứng dụng lâm sàng của nó đã được công bố trên hơn 700 công trình nghiên cứu khoa học;

Để đăng ký Tầm soát xơ gan, gan nhiễm mỡ không sinh thiết – FibroScan tại Phòng khám đa khoa Dr.Binh Tele_Clinic, vui lòng liên hệ hotline: 19009204 hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA DR. BINH TELE_CLINIC
Số 11-13-15 Trần Xuân Soạn, P. Phạm Đình Hổ, Q. Hai Bà Trưng, Hà Nội
GIỜ KHÁM BỆNH: Từ Thứ 2 – Thứ 7
Sáng: Từ 7h30 đến 12h00 - Chiều: Từ 13h30 đến 17h00
Hotline: 19009204 - Email: info@drbinh.com - Website: www.drbinh.com
Facebook: www.facebook.com/biquyetchamsocsuckhoe